ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀ ਲੋੜਾਂ ਖੁਰਾਕ, ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਮਕਾਨ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾੜੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਿਸਟਮ ਕਾਰਨ ਅੱਜ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇੱਕ ਵਿਕਰਾਲ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਦਾਦ ’ਚ ਨੌਜ਼ਵਾਨ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਲਗਾ ਕੇ ਡਿਗਰੀਆਂ-ਡਿਪਲੋਮੇ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆ ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਜਜਪਾ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੋਨਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਨੇਤਾ ਫਿਕਰਮੰਦ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਈ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੈਲਜਾ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਅੱਜ ਤੋਂ 135-ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾ, ‘ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਵਿਖੇ ਕਿਰਤੀ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਕਿਰਤੀ ਵਰਗ ਦੇ ਘੋਰ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁਧ ਆਖਰ ਕਿਰਤੀ ਵਰਗ ਦੇ ਸਬਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਡੁਲਕ ਹੀ ਪਿਆ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਕਿਰਤੀ ਵਰਗ ਦੇ ਹੋ ਰਹੇ ਸੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁਧ, ਪੂੰਜੀਪਤੀਆਂ, ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬੇਦਰਦ-ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਚੁੱਪੀ ਤੋੜਨ ਲਈ, ‘ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕਿਰਤੀ-ਜਮਾਤ ਨੇ,‘1-ਮਈ 1886 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੋ

ਪਹਿਲੀ ਮਈ ਦਾ ਦਿਨ ਕਿਰਤੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 135 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਦਿਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ, ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ, ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸ੍ਰੋਤ ਚਲਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1886 ਦੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਿਕਾਗੋ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਤੈਅ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਘੋਲ 1889 ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਮਾਤ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਸਭਾ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਸੰਸਾਰ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 

ਸੂਰਬੀਰ ਯੋਧਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ-ਬ੍ਰਿਤਾਂਤ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਜਾਨ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ | ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜੋ ਬਹੁਮੁੱਲੇ ਰਤਨਾਂ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ | ਉਸ ਵਿਚ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਏ ਦਾ ਨਾਂ ਇੰਨਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨਾਂ ਇੰਨਾ ਸਤਕਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ | ਉਹ ਸਰਕਾਰ-ਏ-ਖਾਲਸਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਤੇ ਮਹਾਨ ਸਖ਼ਸ਼ੀਅਤਾਂ 'ਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਸੀ | 

ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅੰਦਰ ਨਿਰਪੱਖ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਆਰਟੀਕਲ 324 ਅਧੀਨ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਟਾਉਣਾ ਮੁਸਕਿਲ ਹੈ।ਇਹ ਔਖੀ ਪ੍ਰਕਿ੍ਰਆ ਕਰਕੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿ੍ਰਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਸੁਧਾਰ ਆਏ ਹਨ।ਸੰਨ 1950 ‘ਚ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਹੋਂਦ ‘ਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਹੀ ਤਹਿ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। 22 ਮਾਰਚ 2020 ਤੋਂ ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਦਿਅਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖੜੋਤ ਆਈ ਸੀ,ਇਸ ਨੂੰ ਲੀਹ ਤੇ ਚਾੜ੍ਹਨ ਲਈ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੂਮ ਐਪ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਫਰੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ

ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਲੀਕੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਅਸੀਂ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਦੇਈਏ ਬਲਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮਝ ਦੇਣਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਨੁਸਾਸ਼ਨ ਝਲਕਦਾ ਹੋਵੇ। 

ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਪੱਧਰ ਦਾ ਰੀਸਰਚ ਥੀਸਿਜ਼ ਲਿਖਦਿਆਂ ਉਹਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਗੂੜ੍ਹੀ ਦੋਸਤੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਲਿਖਣ ਦਾ ਚਾਰਾ ਕਰਦਾ ਲਫ਼ਜ਼ ਨੱਸ ਕੇ ਉਹਦੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿਚ ਆਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ । ਕਦੀ ਕਦੀ ਤੇ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿਚ ਖਹਿਬੜ ਵੀ ਪੈਂਦੇ ਪਈ ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਵਾਰੀ ਹੈ ਮੈਂ ਲਿਖੀਣਾ ਹੈ। 

ਘਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਰ ਸਮਾਜ, ਕੌਮ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਇਕਾਈ ਹੈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਕੜੀ ਹੈ । ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਬਣਾਉਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ । ਸੁਖੀ ਉਸੇ ਘਰ ਜਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਸਾਰੇ ਜੀਅ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਤੋਂ ਖੁਸ ਅਤੇ ਸੰਤੁਸਟ ਹੋਣ । ਸੁਚੇਤ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸੁਖੀ ਘਰ-ਪਰਿਵਾਰ ਹੀ ਸਕਤੀਸਾਲੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । 

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਕਸੂਤੇ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਜੱਗ ਹਸਾਈ ਕਾਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਾਂ। ਇੰਜ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਚੁਸਤੀ, ਚਾਲਾਕੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਉਮੈ ਸਦਕਾ ਪੁੱਠੇ ਸਿੱਧੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਉਮੈ ਸਦਕਾ ਕਸੂਤੇ ਫਸਿਆਂ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਲਕਿ ਆਮ ਲੋਕ ‘ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ ਸੂਤ ਆ ਜਾਊ’ ਹੀ ਆਖਦੇ ਹਨ। 

ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤੀ ਹੋਣ ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਉਹਨੂੰ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰ ਚ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮਿਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਕੁੱਲ ਤੀਹ ਬੱਚੇ ਸਨ ਅਤੇ ਓਸਤੋ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ ਉਸਦੇ ਮਨ ਚ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸੀ, ਸੋਂ ਉਸਨੇ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਤੇ ਪੂਰੇ ਅਨੁਸਾਸ਼ਨ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਔਸਤ ਦਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸਨ।

ਭਾਰਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਸੀ | ਫਿਰ ਇਹ ਨਾਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਲਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਖੱਬੀ ਖਾਨ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਰਥ-ਵਿਵਸਥਾ ਬਹੁਤ
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ।

ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਰੁੱਖ ਦਾ ਰਿਸਤਾ ਬੜਾ ਗਹਿਰਾ ਅਤੇ ਸਦੀਵੀ ਹੈ। ਰੁੱਖ ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਸਾਹਾਂ ਦੇ ਸਾਂਝੀ ਹਨ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਰਨ ਤੱਕ ਰੁੱਖ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਵਲੋਂ ਬਖਸ਼ੀ ਅਣਮੁੱਲੀ ਦਾਤ ਹੈ।

ਤੁਸੀਂ ਹੈਕਿੰਗ ਦੇ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਣਾ।ਹੈਕਿੰਗ ਤੋ ਭਾਵ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਬਣਾਕੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿੱਚਲੇ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਹੈਕਿੰਗ ਗੈਰਕਨੂੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਹੈਕਿੰਗ ਕਨੂੰਨੀ ਵੀ ਹੈ। ਹੈਕਿੰਗ ਦੇ ਕਨੂੰਨੀ ਰੂਪ ਨੂੰ ਇਥੀਕਲ ਹੈਕਿੰਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਮੌਜ਼ੂਦਾ ਸਮੇਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਏ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਰੱਦ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹਰ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਸੰਘਰਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਬਣਦੀ ਨਜਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾ ਵੱਲੋ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨ ਰੱਦ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਜਦੂਰਾ ਅਤੇ ਨੋਜਵਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੇ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ।

ਲੋਕਰਾਜ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਸਦਕਾ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਰੂਹ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਸਿਸਟਮ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ, ਰਜਵਾੜਾ ਸ਼ਾਹੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚੋਂ ਤਬਦੀਲੀ ਸੁਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਜੇ ਸ਼ਾਸਕ ਨਿਕੰਮਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਰਧਾੜ ਜਾਂ ਖ਼ੂਨਖਰਾਬੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਗਰੋਂ ਲਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਲੋਕਰਾਜੀ ਚਾਹੇ ਕਈ ਕਮਜੋਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਗ੍ਰਸਤ ਹੋਵੇ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਦੂਸਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਹੈ।

ਸਮੇਂ ਦਾ ਹਾਣੀ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਅਖਵਾਉਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਕਦਮ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਪੁੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਹੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਿਥੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤੋਂ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਅਤੇ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਰਨਣਯੋਗ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਸੀ।

ਹਾੜ੍ਹੀ ਦਾ ਸੀਜਨ ਆਉਦਿਆਂ ਹੀ ਭਾਵੇ ਅੱਜ ਵੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੱਕ ਚੁੱਕੀ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਲਈ ਭੱਜਨੱਠ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਰਵਾਨਗੀ ਅੱਜ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਜੇਕਰ ਢਾਈ-ਤਿੰਨ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਅੱਜ ਵਾਂਗ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵੱਢਣ ਲਈ ਐਨੇ ਸਾਧਨ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਸੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 

ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਡਾ. ਬੀ. ਆਰ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਮਸੀਹਾ ਜਾਂ ਨਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸਗੋ ਭਾਰਤੀ ਸਵਿੰਧਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਤੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਚਿੰਤਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਕ ਨਾਮ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਕ ਯੁੱਗ ਹੈ, ਇਕ ਚਿੰਨ ਹੈ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਜੋ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਜੂਝਦਾ ਰਿਹਾ। 

ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਸੰਨ 1699 ਈ: ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੋਧਾਰੇ ਖੰਡੇ ’ਚੋਂ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਦਭੁਤ ਅਤੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਇਨਕਲਾਬ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਰੁਖ ਮੋੜ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਡੂੰਘੀ ਆਤਮਿਕ ਸੱਚਾਈ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜੋ ਇਨਕਲਾਬ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਨੇ ਲਿਆਂਦਾ, ਉਹ ਸਿਫਤੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਹੋਰ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੈ। 

ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਸੂਤਰਧਾਰ ਉਪਰੋਕਤ ਦੋਵੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਦਿਮਾਗ ਉੱਡਵਾਇਰ ਦਾ ਅਤੇ ਹੱਥ ਡਾਇਰ ਦੇ ਸਨ। ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਰੈਗੀਨਾਲਡ ਐਡਵਰਡ ਹੈਰੀ ਡਾਇਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1864 ਈ. ਨੂੰ ਅਣਵੰਡੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪਹਾੜੀ ਸੈਰਗਾਹ ਮਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਪ ਦੀ ਮਰੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਘੋੜਾਗਲੀ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਫੈਕਟਰੀ ਸੀ।

ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪ ਨੇ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਵਖਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਚਿੰਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਕੋਰੋਨਾ ਨੇ ਚਾਰਚੁਫੇਰੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਨਸਨੀ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਸਥਿਤੀ ਬਦ ਤੋਂ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਕੇ ਘਬਰਾਹਟ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਈ ਹੈ, ਇਸੇ ਲਈ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਾਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ

ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਦੌਰ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੰਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਬਿਜਲਈ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਨੇਮਾ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮੰਨੋਰੰਜਨ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਬਲ ਟੀ ਵੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਿਨੇਮੇ ਦੇ ਆਗਮਨ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਫਿਲਮਾਂ, ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ।

ਕਿਤਾਬਾਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਉਹ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਵੀ ਉਹ ਕੁਝ ਕਹਿ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਆਣ-ਸੋਚੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੱਚੇ-ਸੁੱਚੇ ਸਾਥੀ ਵਾਲਾ ਸਾਥ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿੰਨੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਮਿੱਤਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਹੀ ਹਨ ਜੋ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸਹੀ ਰਸਤਾ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ।

ਵੈਰਾਗ ਦਾ ਅਰਥ ਸੰਸਾਰਿਕ ਮੋਹ ਮਾਇਆ, ਬੰਧਨਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵੈਰਾਗ ਨੂੰ ਦੋ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਘਰ-ਬਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਸੰਨਿਆਸੀ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਭੋਗਦਾ ਅਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਰੂਪ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਗ੍ਰਹਿਸਤੀ ਧਰਮ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। 

ਸ਼ਰਾਰਤ ਨਾਲ ਕੋਈ ਬੇਬੁਨਿਆਦ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਸੁਆਦ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਟਾਵੇਂ ਟਾਵੇਂ ਮਨੁੱਖ ਧੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਹਾਜ਼ਰ ਨਾਜ਼ਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਹਰੇ ਲਾਈ ਰੱਖ ਕੇ ਸੁਆਦ ਲੈਣ ਦਾ ਭੁਸ ਹੁਣ ਕੁੱਝ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ‘ਫੇਸਬੁੱਕ’ ‘ਵਟਸਐਪ’ ਆਦਿ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਸਦਕਾ ਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਹਰੇ ਲਾਕੇ ਸੁਆਦ ਲੈਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਆਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸ਼ੋਸ਼ੇ ਤੇ ਸ਼ੁਰਲੀਆਂ ਦਾ ਮੇਲ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਕਿਸ ਦੌਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਬਿਰਹੋਂ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੜ੍ਹਦਾ ਕਦੇ ਕੋਈ ਪਰਵਾਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਪਰ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਵੇਖੀਏ ਵੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦੂਰਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਸੋਚਣ ਦੇ ਕਾਬਲ ਵੀ ਹੋ ਸਕੀਏ। ਆਦਮੀ ਫਜ਼ੂਲ ਦੀ ਜੱਕੋ-ਤੱਕੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਦਰ ਮਸ਼ਗੂਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜੇ ਬੇਸਮਝ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੈ। 

ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਉਰਫ ਗਾਮੀ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਿਰ ਕੱਢ ਜ਼ਿੰਮੀਦਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਬਾਪ 1947 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਉੱਜੜ ਕੇ ਏਧਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਬਦਲੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਗੋਧੇ ਦੀ ਬਾਰ ਵਿੱਚ 200 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਜ਼ੈਲਦਾਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਬਖਸ਼ਿਆ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਕੱਟ ਲੱਗ ਕੇ ਕੁੱਲ 75 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੀ ਮਿਲ ਸਕੀ ਸੀ।

ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸੀ।ਸਭ ਕੁਝ ਚਮਕਦਾਰ ਤੇ ਦਿਲਕਸ਼ ਸੀ।ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਇੰਝ ਵੀ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ ’ਤੇ ਪੈਰ ਧਰਦਿਆਂ ਹੀ ਹਾਣ ਦੇ ਵਕਤ ਨੂੰ ਰਾਜਿਆਂ ਵਾਂਗ ਜਿਓਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਮੌਜ ਬਹਾਰਾਂ ਤੇ ਤੇਜ ਰਫਤਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਥ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣੀ।

ਜਾਤੀ ਸੂਚਕ ਅਤੇ ਭੱਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮਾਣਹਾਨੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਜੋ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਓਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਹੈ ਇਹ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਤਜੁਰਬੇ ਵਿੱਚੋ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਮਸਲੇ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਮਿੱਤਰ ਨਾਲ ਪੁਲਿਸ਼ ਥਾਣੇ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਚਲੋ ਕੁੱਝ ਲਿਹਾਜ਼ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਪੁਲਿਸ਼ ਮੁਲਾਜ਼ਿਮ ਗੱਲ ਮੰਨ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿੰਗੇ ਟੇਢੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਫੈਸਲਾ ਕਰਵਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜਾਵਦ ਜ਼ਰੀਫ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਚਾਬਹਾਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸਮੇਤ ਦੁਵੱਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ 9ਵੀਂ ਹਾਰਟ ਆਫ ਏਸ਼ੀਆ-ਇਸਤਾਂਬੁਲ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਪਹੁੰਚੇ।

ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਕਿੰਨਾ ਅਜੀਬ ਖੇਡ ਖੇਡਦੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਲੱਗਦੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਨਾਲ ਮਹਿਕਣ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਛੇਤੀ ਹਾਸਿਆਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਵੇਗੀ, ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਦੇ ਬੱਦਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰ ਜਾਵੇਗੀ , ਉਦੋਂ ਹੀ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਤੂਫਾਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਔਕੜਾਂ ਤੇ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੀਆਂ ਘਾਟੀਆਂ ਵੱਲ ਧੱਕਦੀ ਹੈ । 

ਕਾਫੀ ਵਕਤ ਤੋ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਟੈਲੀਵੀਜਨ ਉੱਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਲਾਈ ਜਾਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆਂ ਜਾਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਵੀ ਤਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕਰੀਬ ਕਿਸੇ ਘਰੋ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀ ਉਸ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਘੰਟੀ ਨੂੰ ਵਜਾਉ ਤਾਂ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਘੰਟੀ ਦੀ ਆਵਾਜ ਸੁਣ ਕੇ ਮੁੱਖ ਦਰਵਾਜੇ ਵੱਲ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹਿੰਸਾ ਰੁੱਕ ਜਾਵੇਗੀ।

ਰਿਸ਼ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਹਨ। ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਲਈ ਸਮਾਂ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੇਕਰ ਸਮਾਂ ਨਾ ਮਿਲੇ ਤਾ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਸਿਆਣੇ ਠੀਕ ਹੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਿਸਤੇ ਵੀ ਰੋਟੀ ਵਰਗੇ ਹੀ ਹਨ ਮਾੜੀ ਜਿਹੀ ਅੱਗ ਤੇਜ ਹੋਈ ਨਹੀ ਕਿ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਰੂਹ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾ ਬੰਦਾ ਸੋਣਾ ਤੇ ਜਿਉਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।