ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫਸਰ ਸੰਗਰੂਰ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਨਤਕ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਟਾਲਾਂ ਲਗਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ‘ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਲੰਗਰ‘ ਲਗਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ। 

ਸਾਉਣ ਮਹੀਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਭਰਿਆ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਸੱਜ ਵਿਆਹੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।ਉਹ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਮਨ ਹਲਕਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਕਠੀਆਂ ਹੋ ਕੇ ਤ੍ਰਿੰਝਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੀਆਂ ਸਨ।ਚਰਖੇ ਕੱਤਦੀਆਂ, ਨੱਚਦੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਨਾਲ ਦੁੱਖ-ਸੁੱਖ ਫੋਲ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ।

ਲੋਕਰਾਜ ਦੀ ਸੁਚੱਜਤਾ ਤੇ ਸਫ਼ਲਤਾ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰੀ ਸਿਆਸਤ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਿਆਸਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਜਾਂ ਪਾਲਿਸੀ ’ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨੁਕਤਾਚੀਨੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਤੇ ਉਸਾਰੂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਐਵੇਂ ਸਰੀਕੇਬਾਜ਼ੀ ਸਦਕਾ ਇਕ-ਦੂਜੇ ’ਚ ਨੁਕਸ ਕੱਢਣੇ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਦਰਾਣੀ-ਜਠਾਣੀ ਜਾਂ ਨੂੰਹ-ਸੱਸ ਵਾਲੀ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅੱਡਰਾ ਅਧਿਆਤਮਕ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਮੁਕਾਮ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ‘ਹਾਮੀ’ ਇੱਕ ਜਹੀਨ ਕਵੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਅਧਿਆਪਕ, ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇੱਕ ਨੇਕ ਇਨਸਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਲੰਧਰ ਜ਼ਿਲੇ~ ਦੇ ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਲਾਗੇ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਕੋਹਾੜ ਕਲਾਂ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1932 ਈ: ਵਿੱਚ ਸ: ਬਚਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਇੰਦਰ ਕੌਰ ਦੀ

ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇੱਕ ਐਸਾ ਲਫ਼ਜ਼ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਹਰ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ‘ਸਫਲ ਇਨਸਾਨ’ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਕੇ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਫ਼ਲ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਕਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਅੱਜ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਅਪਰਾਧਿਕ ਨਿਆਂ ਦਿਵਸ ਹੈ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ‘ਡੇਅ ਆਫ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਿਮਿਨਲ ਜਸਟਿਸ’ ਵਜੋਂ ਵੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਨ 1998 ਵਿੱਚ 17 ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਦਿਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ‘ਰੋਮ ਸਟੈਚੂ’ ਨਾਮਕ ਸੰਧੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਤੇ 139 ਮੁਲਕਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ’ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਕੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਹਿੱਤ ਇੱਕ ਅਦਾਰਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ

ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਦੀਆਂ ਵੀ ਰੁੱਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ, ਇਹ ਰੁੱਤਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ’ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੀਆ ਰੁੱਤਾਂ ਬਦਲਣ ’ਚ ਗੀਤ, ਗ਼ਜ਼ਲ, ਕਿੱਸੇ ਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੀਤ, ਗ਼ਜ਼ਲ, ਕਿੱਸੇ ਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰੋਜਮਰ੍ਹਾ ਦੀਆ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ‘ਰੇਡੀਓ’ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਕਰ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਅੱਠ ਕੁ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ ਨੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਨੇਕਾਂ ਅਫ਼ਸਰ ਆਏ ਤੇ ਗਏ ਕੁਝ ਕੁ ਸਦਾ ਲਈ ਦਿਲ ਦਾ ਮਾਣ ਬਣੇ ਕੀ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧੀਨ ਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਕੁ ਚੰਗੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ ਕਈ ਸਾਲ ਤਾਂ ਬੀਤ ਗਏ ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਮਹਿਕਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵਾਂਗ ਚੇਤੇ

ਟੋਕੀਓ ਵਿੱਚ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਤਰੀਕ ਨੇੜੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਗੁਜਰਦੇ ਦਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੂਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਖੇਡਣ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 

ਸਾਡੇ ਜਿਹੇ ਗਰੀਬੀ ਗ੍ਰਸਤ ਅਨੇਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਬੰਦੇ ਇਲਾਜ ਖੁਣੋ ਆਮ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਤਿ ਦੁਖਦਾਈ ਗੱਲ ਹੈ ਤੇ ਹਰ ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਜੋਗੇ ਸਾਧਨ ਹੋਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਖਾਵੇ, ਘਰ-ਬਾਰ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੋਵੇ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾ ਸਕੇ। ਪਰ ਅਜੇ ਦਿੱਲੀ ਦੂਰ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਝੁੱਗੀ-ਝੌਪੜੀ ’ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਆਮ ਹਨ।

ਅੱਜ ਕਲ੍ਹ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਜਗ੍ਹਾ ’ਤੇ ਪੋਸਟਿੰਗ ਕਰਵਾਉਣੀ ਅਤੇ ਲੀਡਰਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਚੰਗੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਐਮਐਲਏ ਜਾਂ ਐਮਪੀ ਦੀ ਟਿਕਟ ਹਾਸਲ ਕਰਨੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਟੇਢੀ ਖੀਰ ਹੈ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਪੜ ਵੇਲਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਮੌਕੇ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਰਹੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਹੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਆਧੁਨਿਕ ਸਦੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਨੇ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਬਹੁਤ ਸੌਖਾਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਵੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਕੋਈ ਤਰੱਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਆਣੇ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘ਬਿਨਾਂ ਮਿਹਨਤ ਚੁੱਕਣਾ ਹੱਥ ਔਖਾ।’ 

ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤਕਾਰੀ ’ਚ ਝੁੱਲੀ ਲੱਚਰਤਾ, ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਮਰਹੂਮ ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਗਾਮਾ ਦਾ ਨਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੋਹਰੀ ਸਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਗੁਰਨਾਮ ਗਾਮੇ ਦੇ ਗੀਤ ਸ਼ੋਹਰਤ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਵੱਸ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਕਲੰਕਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ

ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁਆਉਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇਸ ਦਾ ਹੱਲ, ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਹੈ।
ਹੋਇ ਇਕਤ੍ਰ ਮਿਲਹੁ ਮੇਰੇ ਭਾਈ ਦੁਬਿਧਾ ਦੂਰਿ ਕਰਹੁ ਲਿਵ ਲਾਇ ll ਹਰਿ ਨਾਮੈ ਕੇ ਹੋਵਹੁ ਜੋੜੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੈਸਹੁ ਸਫਾ ਵਿਛਾਇ ll ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਸਿਰ ਜੋੜ ਕੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। 

ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹਾਲੇ ਟਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਵਾਇਰਸ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ’ਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹੀ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਇਹੀ ਨਸੀਹਤ ਦਿੰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਕਹਿਰ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਇਸ ਯੁੱਗ ’ਚ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਚਾਹੇ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਲੇਕਿਨ ਹਰ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਫ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਮਸਲੇ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਮੁਸੀਬਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਝੂਠੀ ਤਸੱਲੀ ਦੇਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕੁੱਛ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇ । 

ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਦੋਸਤੋ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਅਜੋਕੀ ਮਾਣਮੱਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਚੁਬੱਚੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਹੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜਦ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਾਂ ਤਾਂ ਊਠ ਦੀ ਕਾਇਦੇ ’ਤੇ ਫੋਟੋ ਵੇਖ ਕੇ ਹੀ ਬੋਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਕੋਈ ਦੋ ਰਾਏ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜੇ ਆਪਾਂ ਹੁਣ ਵਾਲੀ ਅਜੋਕੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਚੁਬੱਚੇ ਬਾਰੇ ਪੁਛਾਂਗੇ ਤਾਂ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹੀ ਜਵਾਬ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਠਹਿਰੋ ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਨੈਟ ਤੋਂ ਵੇਖ ਕੇ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ। 

ਦਿੱਲੀ ਧਰਨੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਸਾਡੇ ਬਾਬਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਲਾਘਾ ਯੋਗ ਹੈ l ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ ਕੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਾਬਿਆਂ ਕੋਲੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨੀ ਸਮੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਕੇ ਕਿਵੇ ਪਹਿਲਾ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਕੇ ਰਿਸਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਦੇ ਸਨ ਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਸੀ।

ਸੱਚ ’ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਢੀਠਤਾ ਸਦਕਾ ਭਾਵੇਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਜੱਗ ਹਸਾਈ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੱਚ ਜਾਂ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਕਬੂਲਣ ਨਾਲ ਬੰਦੇ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਤੱਕੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਚਾਹੇ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਿਰ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੱਜੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਵੀ ਇਹ ਸਾਰਥਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਵੀ ਸੱਚ ਸੱਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਝੂਠ ਝੂਠ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

ਅੱਜ ਭਾਵੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਜੂ, ਬਾਦਾਮਾਂ, ਕਰੀਮਾਂ, ਚਾਕਲੇਟਾਂ, ਜੀਰਾ ਵਾਲੇ ਬਿਸਕੁਟ ਵੀ ਮਿਲਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਪਰ ਜੋ ਸਵਾਦ ਘਰ ਦੇ ਬਣਵਾਏ ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਮਹਿੰਗੇ ਬਿਸਕੁਟ ਖਾ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਘਰ ਦੇ ਬਿਸਕੁਟ ਬਣਵਾਉਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਜਾਰੀ ਹੈ, 

ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦ ਇਕੱਲੇ ਦੁਆਬਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗਏ ਹੋਏ ਸਨ ਪਰ ਅੱਜ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦੀ ਦੌੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਹਾਲਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਗਲੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਹੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤੀਸਰੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਏ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਬਿਰਧ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਭਾਵ ਕਿ ਬਿਰਧ-ਆਸ਼ਰਮ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਵਲ ਸ਼ਹਿਰਾਂ

ਅੱਜ ਤੋਂ 40-50 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬ ’ਚੋਂ (ਖਰੜ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓਂ) ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਆਉਂਦਾ ਤਾਂ ਨਦੀ ਦਾ ਪੁਲ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹੀ ਪੁਰਾਣੀ ਖਰੜ-ਕਾਲਕਾ ਸੜਕ ’ਤੇ ਲੱਗੇ ਜਾਮਣਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਹਾਲੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕੋਲ ਤਾਂ ਸੜਕ ’ਤੇ ਇਹ ਰੁੱਖ ਦੇਖਣਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। 

ਇਹ ਗੱਲ ਯਕੀਨੀ ਹੈ ਕਿ 26 ਜੂਨ ਨੂੰ ਰਾਜ ਭਵਨਾਂ ਉਤੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਾਂ ਤਹਿਸੀਲ ਕੇਂਦਰਾਂ ਉਤੇ ‘‘ਖੇਤੀ ਬਚਾਓ, ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਬਚਾਓ’’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਹੇਠ ਕਿਸਾਨ ਐਕਸ਼ਨ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਕੁਲ-ਹਿੰਦ ਐਕਸ਼ਨ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਵਧ ਸਫਲ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸ ਦਾ ਸੱਦਾ ਚਾਹੇ ਸੀਮਤ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਦਿਤਾ ਹੈ ਪਰ ਸਾਰੇ ਕੁਲ-ਹਿੰਦ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੇ—ਕੁਲ-ਹਿੰਦ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਤਾਲਮੇਲ ਕਮੇਟੀ ਨੇ,

ਆਹ ਚੌਂਕੀਦਾਰਾ ਬੂਹਾ ਖੋਲ੍ਹੀਂ--- ਗੇਟ ਦੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਤੀਰਥ ਰਾਮ ਇੱਕ ਦਮ ਤ੍ਰਭਕ ਉੱਠਿਆ, ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਗਿਆ ਤੇ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹਿਆ, ਚਮਚਮਾਉਂਦੀ ਹੋਈ ਕਾਰ ਗੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆ ਕੇ ਰੁੱਕੀ ਤੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਜਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਤਰੇ। ਤੀਰਥ ਰਾਮ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਬੜੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸਤ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾਈ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਸਰ ਆਪ ਕਿੱਥੋਂ ਅਤੇ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਏਂ, ਨਹੀਂ ਨਹੀ ਜੀ, ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਜੋ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਚੰਗੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਿਆਨ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਗਿਆਨ ਦੇ ਜਰੀਏ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਫੈਸਲੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਘਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੇੈ । 

ਕੀ ਕਦੇ ਤੁਸੀਂ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਜੀਵ ਜੰਤੂ, ਪੇੜ-ਪੌਦੇ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਸਭ ਕਿਸ ਕਾਰਨ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ? ਹਾਂ ਜੀ ਇਹ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੈਸ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਜੀਵਨਦਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹਵਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਇਸਦਾ ਸੂਤਰ O2 ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਗੈਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਵਾਦ ਅਤੇ ਗੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 

ਸੀਪੀਆਈ(ਐਮ) ਅਤੇ ਖੱਬੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਮੀਟਿੰਗ ’ਚ 16 ਤੋਂ 30 ਜੂਨ ਤੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਲੋਕ ਲਾਮਬੰਦੀ ਕਰਕੇ ਪੰਦਰਵਾੜਾ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਦੌਰਾਨ ਉਭਾਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਤੇ ਪਾਰਟੀ ਆਗੂਆਂ ਤੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਢੁਕਵੀਂ ਵਿਉਂਤਬੰਦੀ ਨਾਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ।

ਲੋਕਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਬਗ਼ੈਰ ਲੋਕਰਾਜ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ (ਅਧਿਕਾਰੀ ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ) ਵੀ ਹਰ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਅੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਨੀਤੀ ਜਾਂ ਪਾਲਿਸੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਕੁਝ ਦਹਾਕੇ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਸਚਮੁੱਚ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਉਹ ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਜਵਾਨੀ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਬਾਲ ਗੁੱਡੀਆਂ-ਪਟੋਲੇ, ਗੁੱਲੀ ਡੰਡਾ, ਬੰਟੇ, ਲੁੱਕਣ ਮੀਚੀ, ਬਾਂਦਰ ਕਿੱਲਾ ਆਦਿ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਖੇਡਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਪਤਾ ਹੀ ਨਾ ਚਲਦਾ ।

ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਦੀ ਦੌੜ ਭੱਜ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਵਰਗੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਜਾਮ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਲਨਾਇਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ। ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਕੇ ਮਨੁੱਖ ਤਰੱਕੀ ਨੁਮਾ ਜਹਾਜ਼ ਉੱਤੇ ਬੈਠ ਤਾਂ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਗੈਰ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਮੂਲ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ

ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਸਲ ਮਨੋਰਥ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਸਰਵਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖੇਡਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ਬਲਕਿ ਇਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਮਿਲਕੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ, ਸਹਣਿਸ਼ੀਲਤਾ, ਜਿੱਤ ਅਤੇ ਹਾਰ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ, ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕਾਮਰੇਡ ਡਾਕਟਰ ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 20-08-1933 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਮਿਤੀ 03-06-2021 ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੁਰਘਟਨਾ (ਐਕਸੀਡੈਂਟ) ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਦੀਵੀ ਵਿਛੋੜਾ ਗਏ । ਡਾ. ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 1955 ਵਿਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿੱਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। 

ਦਹਾਕਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਘਟਨਾ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਹੈ, ਮਾਸਟਰ ਜੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਿਆਂ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਿਆਂ ਰੁਕ ਗਏ ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਯਾਦ ਆਇਆ ਹੋਵੇ। ਫਿਰ ਅਚਨਚੇਤ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕੜਕਵੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਲੱਗੇ--ਥੋਡੇ ’ਚੋਂ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਜੁਆਕ ---ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਆਵਦੀਆਂ ਆਵਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਣ।

ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਉਹ ਬਾਬਾ ਇਕੱਲਾ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਦੇ ਮਗਰ ਕਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਘੁੰਮਦੀ ਸੀ। “ਕੁਦਰਤ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਸਭ” ਉਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਹੀਂ ਸ਼ਬਦ ਪੁਕਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬਰਸੀਨ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਉਹ ਸਰੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹਾਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਹੀ ਬਾਬਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੌੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਆਮ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮੰਜੇ ਨਾਲ ਯਰਾਨੇ ਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਮੰਜਾ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ । 

ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਨਾ ਕਦੇ ਦੋ ਭਾਂਡੇ ਖੜਕ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੀ ਲੜਾਈ-ਝਗੜੇ ਦੇ ਅਣਗਣਿਤ ਕੇਸ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿਚ ਮਸਲਾ ਵਿਗੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਤਲਾਕ ਤੱਕ ਪੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਵਰਗਾ ਪਵਿੱਤਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਝੁਕ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।