1930 ਵਿੱਚ ਗਵਰਨਰ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਆਰਡਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਕਿ ਆਦਿ ਧਰਮੀ ਲੜਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਜੋ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਹਨ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਕਲਾਸਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ। ਚੌਧਰੀ ਸਦਰੂਦੀਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਦਿ ਧਰਮ ਮੰਡਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਲਾਸਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਅਤੇ 80 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜੇ ਬੀ ਟੀ ਦਾ ਕੌਰਸ ਕਰਵਾਕੇ ਮਾਸਟਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। 26 ਫਰਵਰੀ 1930 ਨੂੰ ਆਦਿ ਧਰਮ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1931 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਗਣਨਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕੁੱਲ ਅਬਾਦੀ ਲੱਗਭੱਗ 28491000 ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਦਿ ਧਰਮ ਨੂੰ ਜੋੜਿ੍ਹਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੱਗਭੱਗ 418789 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜੋਕਿ ਕੁੱਲ ਅਬਾਦੀ ਦਾ ਲੱਗਭੱਗ 1.5 ਫਿਸਦੀ ਸੀ ਨੇ ਅਪਣਾ ਧਰਮ ਆਦਿ ਧਰਮ ਲਿਖਾਇਆ ਸੀ।

ਮਾਘੀ ਦਾ ਮੇਲਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸੰਗਰਾਂਦ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੇਲੇ ’ਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਤੋਂ ਸੰਗਤਾਂ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਘੀ ਜੋੜ ਮੇਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ, ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘਾਂ (ਚਾਲੀ ਮੁਕਤਿਆਂ) ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜੋੜ ਮੇਲਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕੌਮ ਲਈ ਹੱਕ, ਸੱਚ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਕਈ ਜੰਗਾਂ ਲੜੀਆਂ। ਹਰ ਵਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਤੇ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਨਾਲ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਸਾਮਹਣਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕੌਮ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ, ਭਾਣੇ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਸਖਾਇਆ। ਸੰਨ 1705 (ਸੰਮਤ1762) ਵਿੱਚ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਿਰੁੱਧ ਯੁੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਮਦਦ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ, ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਫ਼ਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਜਿਸ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਨਵਾਬ ਅਤੇ ਸਰਹੰਦ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਰਹੰਦ ਦੇ ਨਵਾਬ ਨੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ। ਇਹ ਘੇਰਾ ਬੰਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਤੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤਕ ਡੱਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਹ ਘੇਰਾ ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਸਿਖ ਫੋਜ਼ਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਸ਼ਨ ਪਾਣੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਤੇ ਸਿੱਖ ਫੌਜ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਅਖੀਰ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ। 6ਪੋਹ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਿਲੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ 7 ਪੋਹ ਦੀ ਸਵੇਰ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਜਿਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨਾਲ਼ ਵਿਛੋੜਾ ਪਿਆ।

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵਿੱਚ ਆਈ ਅਣਕਿਆਸੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਆਈ ਤਬਦੀਲੀ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਨਸਾਨ ਵਤਨ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਲੋਚਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ’ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਵਾਲੇ ਸਰਦੇ ਪੁਜਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਕੋਲ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਕਦਰ ਤੇਜ਼ੀ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਗਾਹਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੇ। ਜੇਕਰ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਕੌਮੀ ਮਾਰਗਾਂ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤਾਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰ ਦਾ ਆਉਣਾ ਯਕੀਨੀ ਸੀ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਘੱਟ-ਗਿਣਤੀ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਹੱਕਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਿਆਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਚਲਾਈ ਗਈ ਹਿਜਾਬ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾਉਣ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ੳਡੁਪੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਸਕੂਲਾਂ ’ਚ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬੱਚੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੀਨੀਅਰ ਜਮਾਤਾਂ ’ਚ ਹਿਜਾਬ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀਆਂ ਵਰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਭੜਕਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਿੱਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ’ਚ ੳਡੁਪੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੀਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਹਿਜਾਬ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਕਰਨਾਟਕ ’ਚ ਫੈਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਸਲ ’ਚ 2021 ਦੇ ਦਸੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨਾਂ ’ਚ 12 ਮੁਸਲਿਮ ਲੜਕੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੂੰ ਮੰਗ-ਪੱਤਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਮਾਤਾਂ ’ਚ ਹਿਜਾਬ ਪਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿਊਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਹੱਕ ਹੈ।

ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ ਸਾਡੀ ਰੋਜ਼ ਮਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਲਾਵੇ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ । ਜਿਸਦਾ ਝਲਕਾਰਾ ਖੁਸ਼ੀਆਂ-ਗਮੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਸਮੇਂ ਵੀ ਬਖੂਬੀ ਝਲਕਦਾ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਸ਼ੁੱਧ ਘਰੇਲੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਤੋਟ, ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਿਲਗੋਭੇ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਪੈਲੇਸਾਂ ਵੱਲ ਧਕੇਲਿਆ। ਅੱਗ ਸੇਕਦੇ ਹੱਸਦਿਆਂ-ਖੇਡਦਿਆਂ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਸਮ ਤੱਕ ਮਹਿਦੂਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਭਾਂਵੇ ਅਪਣੱਤ ਦਾ ਖਾਕਾ ਖਾਲੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਉਂਜ ਲੋਹੜੀ ਨਾਈਟਸ ਤ ੇਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀ ਰਹਿੰਦੀ । ਡੀ.ਜੇ ਦੇ ਰੌਲੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਤਿਉਹਾਰੀ ਰੰਗ ਉਡਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਆਪਣੇ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਰ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ।

 ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਮੰਦਭਾਗੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਕਰੀਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਇਹ ਸਾਲ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਯੂਕਰੇਨ ਤੇ ਰੂਸ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜੋ ਹਾਲੇ ਤਕ ਕਿਸੇ ਕੰਢੇ ਵੱਟੇ ਲੱਗੀ ਨਜਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਿੰਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤਬਾਹ ਹੋਏ ਤੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਤੇ ਫੌਜੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗੁਆ ਬੈਠੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨਾਜ ਦੀ ਕਿੱਲਤ ਨਾਲ ਜੂਝਣਾ ਪਿਆ। ਇਸ ਵਿਚਕਾਰ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਤਯਦ ਉਦਰਗਾਨ ਦੀ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੂਤਿਨ ਨਾਲ ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵੀ ਮੀਡੀਆ ’ਚ ਸੁਰਖੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣੀ। ਤਯਬ ਉਦਰਗਾਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਸਦਕਾ ਜੋ ਅਨਾਜ ਦੇ ਭਰੇ ਜਹਾਜ ਯੂਕਰੇਨ ਨੇੜੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੂਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਬਾਤ ਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਜÇ?ਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਜੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਗੈਸ ਅਤੇ ਖਾਦ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਵੀ ਕਮੀ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ।

ਸੈਟਰ ਫਾਰ ਮਾਨੀਟਰਿੰਗ ਇੰਡੀਅਨ ਇਕਾਨਮੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬੇਰੋਜਗਾਰੀ ਦਰ 8.30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ 8.00 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ 16 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਰੀ ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਦਰ 8.96 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 10.09 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਦਰ 7.55 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 7.44 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ, ਹੋ ਗਈ, ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰੁਜਗਾਰ ਰਹਿਤ ਵਿਕਾਸ ਅਰਥਚਾਰੇ ਵਿੱਚ, ਬੇਰੋਜਗਾਰੀ ਉੱਚੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰਿਕਵਰੀ ਬੇਰੋਜਗਾਰਾਂ, ਘੱਟ-ਰੁਜਗਾਰਾਂ, ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਨਾਕਾਫੀ ਹੈ।

ਹਰ 31 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਸਾਲ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੜੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਸਾਡਾ ਪਿੱਛਾ ਛੱਡਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਬੜੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਇੰਜ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਤਕਲੀਫ਼ਾਂ ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਆਖਰੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਪਰ ਇੰਜ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਸੀਂ ਉਵੇਂ ਹੀ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵਾਰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਮੇਰੇ ਜਹਿਨ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਤਹਿਸ-ਨਹਿਸ ਕਰ ਨਹਿਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਇਵੇਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ ਹਨ ਜੋ ਕਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ।

ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਰਾਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਚ ਡੁੱਬੇ ਵਹਿਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਬੇਕਸੂਰ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹਰ ਇਕ ਰੂਹ ਨੂੰ ਧੁਰ ਅੰਦਰ ਤਕ ਨਿਚੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ । ਨਸ਼ੇ ਚ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਭੈਅ ਤੋਂ ਬੇਖ਼ੌਫ਼ ਇਹ ਦਰਿੰਦੇ ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਰਾਹੀ ਸਕੂਟਰੀ ਸਵਾਰ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਬਾਰਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਘੜੀਸਦੇ ਰਹੇ । ਲੜਕੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਅੰਗ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਖਿਲਰ ਗਏ । ਸਿਰਫ ਇਕ ਪਿੰਜਰ ਹੀ ਬਾਕੀ ਬੱਚਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਵੇਖਣ ਵਾਲੇ ਇਕ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਵੀਹ ਵਾਰੀ ਫੋਨ ਕਾਲ ਲਗਾਈ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਮੁਜਰਿਮਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਡੇਢ ਘੰਟਾ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਚ ਵੀ ਰਿਹਾ।

ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਸ਼ੋਹਰਤ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਦੌੜ ’ਚ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਕੋਈ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਪਰ ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ, ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾ ਕੇ, ਮਾੜੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਅਤੇ ਗ਼ਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਕਮਾਈ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ।ਜਿਸਦੀ ਉਪਜ਼ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂਹਨਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਗ ਸਹੇੜ ਲਏ ਹਨ। ਪਰੰਤੂ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਚੰਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਚੰਗੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਤੇ ਨਿਖ਼ਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੈਤਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਕਿੱਤਾ ਜਾਂ ਕਾਰਜ ਪੈਸੇ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਦਿੰਦਾ ਹੋਵੇ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇ ਨਾ ਕੇ ਨੀਂਦ ਵਾਲੀ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਣਾ ਪਵੇ। ਮਨੁੱਖ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੋਟਬੰਦੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਬੈਂਚ ਨੇ ਬਹੁ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਵੈਧ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਕ ਜੱਜ (ਜਸਟਿਸ ਨਾਗਰਤਨਾ) ਨੇ ਅਸਹਿਮਤੀ ਜਤਾਉਂਦਿਆਂ 124 ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਨਿਰਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 6 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ 8 ਨਵੰਬਰ 2016 ਨੂੰ ਕੌਮੀ ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਰਾਤ ਦੇ 12 ਵਜੇ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸੌ ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ। ਇਹ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ’ਚ ਬਦਲ ਜਾਣਗੇ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੂੰ ਆਪਣੇ ਇਹ ਨੋਟ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਵਟਾਉਣ ਲਈ 52 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਨੋਟਬੰਦੀ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਿਤਾਂ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ‘‘ਥੋੜ੍ਹੀ ਤਕਲੀਫ਼’’ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਲੈਣ।

ਪਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੋ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਹੀ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਵਿੱਚ ਦੋਹਾਂ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀਆਂ ਨੇ ਕੋਈ ਕਸਰ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਤੀਸਰੇ ਬਦਲ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਫਤਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਨੂੰ 9 ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ‘ਆਪ’ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੇ। ਜਿਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਵੈ ਮੰਥਨ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

 ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਅਮਨ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਸੂਬੇ ਅੰਦਰ ਕਤਲ, ਡਕੈਤੀਆਂ, ਲੁੱਟਾਂ, ਖੋਹਾਂ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਰਹਾਲੀ ਥਾਣੇ ਉੱਪਰ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰ (ਆਰ.ਪੀ.ਜੀ.) ਰਾਹੀਂ ਹਮਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗ਼ੰਭੀਰ ਹੋ ਰਹੀ ਸਥਿਤੀ ਸਬੰਧੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸੂਬੇ ਅੰਦਰ ਇਹ ਦੂਸਰਾ ਆਰ.ਪੀ.ਜੀ. ਹਮਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਮਲਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੁਫ਼ੀਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਮੋਹਾਲੀ ਵਿਖੇ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਮੁਲਜ਼ਮ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਨਾਕਾਮੀ ਛੁਪਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਸਤੇ ਲਏ ਅਸਲਾ ਧਾਰਕਾਂ ਉੱਪਰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੜ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਬਣਾਉਣ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਦੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਬਚਕਾਨਾ ਫੈਸਲਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਕੁਝ ਨਵੇਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਪਏਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਛੁੱਟੀਆਂ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਲਈ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਛੁੱਟੀਆਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੋ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਲਨਾਵਾਂ ਅਕਸਰ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਤ 'ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ।

ਰੇਲਵੇ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਦਿਵਿਆਂਗ ਨੂੰ ਈ-ਟਿਕਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਈ-ਟਿਕਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਰੇਲਵੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਰੇਲਵੇ ਮੈਨੇਜਰ ਦੇ ਦਫਤਰ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਵਿਖੇ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਿਵਿਆਂਗਾਂ ਦੇ ਇਨਵੈਲਡ ਕੈਰਜ, ਅਡਾਪਡਿਟ ਵੀਹਕਲਜ਼ (ਦਿਵਿਆਂਗਾਂ ਲਈ ਬਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਾਰ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨ) ਨੂੰ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਫੀਸ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਵਿਭਾਗ ਦਿਵਿਆਂਗਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਹੁਲਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਿਹਾ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਦਿਵਿਆਂਗ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਗੂ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੈਕਟਰ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਐਕਟ ਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਧਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਧਰਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਵਿਆਂਗਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 6 ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਲੈ 5 ਸਾਲ ਤੱਕ ਸਜਾ ਅਤੇ ਜੁਰਮਾਨਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਐਮਡੀਓ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਕੋਲੇ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਅਡਾਨੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਮੱਦ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ, ਆਪਣੇ ਬਿਜਲੀ ਪਲਾਂਟਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ, ਅਡਾਨੀ ਤੋਂ 4 ਹਜ਼ਾਰ ਕੈਲੋਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਘੱਟ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਕੋਲਾ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਰੱਦ ਕੀਤੇ (ਰਿਜੈਕਟਡ) ਕੋਲੇ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ, ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਕਰੇਗੀ। ਪੂਰਾ ਗੜਬੜ ਘੋਟਾਲਾ ਇਸੇ ਮੱਦ ’ਚ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਜਿਆਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ’ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਬਿਜਲੀ ਪਲਾਂਟਾਂ ’ਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਕੋਲੇ ਦੀ ਔਸਤ ਗੁਣਵੱਤਾ 3400 ਕੈਲੋਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਐਸਈਸੀਐਲ ਤੋਂ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਉਦਯੋਗ 2200 ਕੈਲੋਰੀ ਤੱਕ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਕੋਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

 ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਵਿੱਤਕਰੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਕਈ ਸਮਾਜਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕਾਂ ਨੇ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚਂ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਮੋਹਨ ਰਾਏ, ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ, ਦਇਆ ਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ, ਸਯੱਦ ਅਹਿਮਦ ਖ਼ਾਨ, ਪੰਡਿਤਾ ਰਮਾਬਾਈ, ਪੇਰੀਆਰ ਈ ਵੀ ਰਾਮਾਸਾਮੀ, ਜਯੋਤੀਬਾ ਫੂਲੇ, ਸਾਵਿੱਤਰੀ ਬਾਈ ਫੂਲੇ, ਡਾਕਟਰ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਆਦਿ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਵਿਤਰੀ ਬਾਈ ਫੂਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਸਾਵਿਤਰੀ ਬਾਈ ਫੂੁਲੇ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਜਨਵਰੀ 1831 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਖੰਦੋਜੀ ਨੇਵਸੇ ਪਾਟਿਲ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਲਕਸ਼ਮੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਧੀ ਸੀ। 

ਰਚਿਤ ਇਨਕਲਾਬੀ ਨਾਹਰਾ “ਹੱਲਾ ਬੋਲ“ ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕਿਰਤੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਹੀਰੋ, ਨੁੱਕੜ ਨਾਟਕਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਾਤਾ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸਾਥੀ ਸਫਦਰ ਹਾਸ਼ਮੀ ਇਸ ਨਾਹਰੇ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਿਊਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ਹਾਸ਼ਮੀ ਦਾ ਜਨਮ 12 ਅਪ੍ਰੈਲ 1954 ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਜਦੂਰ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨੀਫ ਅਤੇ ਕੋਮਰ ਅਜਾਦ ਹਾਸ਼ਮੀ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਮਿਉਨਿਸਟ, ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ,ਪੱਤਰਕਾਰ, ਸਾਹਿਤਕਾਰ, ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿੱਡਰ ਆਗੂ ਸਾਥੀ ਸਫਦਰ ਹਾਸ਼ਮੀ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਿਆ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ। ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੈਂਟ ਸਟੀਫੇਨਸ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੁਏਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਦੀ ਐਮ ਏ ਕੀਤੀ।

ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦੋ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਬਾਬਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ, ਬਾਬਾ ਫ਼ਤਿਹ ਸਿੰਘ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁੱਜਰ ਕੌਰ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨ-ਸਾਨ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੂਬੇਦਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਦੇ ਤਪਦੇ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਹਾਲੇ ਠੰਢ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਿ੍ਰਤਕ ਦੇਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰੀ ਰਹਿਤ-ਮਰਯਾਦਾ ਨਾਲ ਅੰਤਿਮ ਕਿਰਿਆ ਕਰਮ ਕਰਨ, ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਥਾਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੋਲਣ ਅਤੇ ਖੇਹ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਨ ਤੇ ਆ ਗਿਆ। ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁੱਜਰ ਕੌਰ ਦੀਆਂ ਦੇਹਾਂ ਲਾਵਾਰਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੰਸਲਾ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਉਜਾੜ ਬੀਆਬਾਨ ਥਾਂ ’ਤੇ (ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਵਿਮਾਨਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਸਥਿਤ ਹੈ) ਰੱਖ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰੋ-ਰੋ ਕੇ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਸ ਮੁੱਚੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਾਪਸ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਲੜਿਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲੀ ਸੱਤਿਆਗ੍ਰਹਿ ਸੀ। ਇਹ ਸੰਘਰਸ਼ ਏਕਤਾ ਦੇ ਬਲ ਨਾਲ ਜਿੱਤਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ ਅੱਗੇ ਲਈ ਵੀ ਰਸਤਾ ਵਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਕਈ ਸੁਆਲ ਵੀ ਖੜੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਚਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਜਾਂ ਖੜੋਤ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਆਪ ਪਕਾ ਕੇ ਲਿਆਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਹਰ ਕੋਈ ਮੇਜ਼ਬਾਨਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਟੀਵੀ ’ਤੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਕਿਸੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੀ ਧਿਆਨ ਸੀ। ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।  ਰੋਜ਼ਮਰ੍ਹਾ ਦੇ ਗਿਲੇ-ਦੁੱਖੜੇ ਭੁੱਲ ਭੁਲਾ ਕੇ ਸਾਰੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਕੰਨੀ ਤੱਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਘੜੀ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਜਾਂ ਕਾਹਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਰੂਮ ਵਾਲਾ ਘੰਟਾ ਆਪਣੀ ਮਸਤ ਚਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਕਾਹਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗਦੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਪਲ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਆ ਗਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਤੇ ਉਤੇਜਿਤ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੇਖਣ ਲਈ  ਰੂਮ ਵਾਲੇ ਟੀਵੀ ਸਾਹਮਣੇ  ਡਟ ਕੇ ਖਲੋ ਗਏ। ਟੀਵੀ ’ਤੇ ਪੁੱਠੀ ਗਿਣਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਦਸ... ਨੌਂ... ਤਿੰਨ... ਦੋ... ਤੇ ਫਿਰ ਬਿੱਗ ਬੈੱਨ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਖੜਕਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਟੱਨ ਨ... ਟੱਨ ਨ... ਟੱਨ ਨ... ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਪਟਾਕੇ। ਬਿੱਗ ਬੈੱਨ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਨੇ ਜਿਉਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਸੰਗੀਤ ਮੁਕਾਇਆ, ਪਟਾਕਿਆਂ ਅਤੇ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀਆਂ ਨੇ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੌਣਕ ਵਿਛਾਅ ਦਿੱਤੀ। ਆਕਾਸ਼ ਨੱਚਦਾ ਪਿਆ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਨੇ ਟੀਵੀ ਵੱਲੋਂ ਧਿਆਨ ਹਟਾਇਆ। ਜਾਮ ਹਵਾ ’ਚ ਲਹਿਰਾਏ। ‘ਹੈਪੀ ਨਿਊ ਯੀਅਰ, ਹੈਪੀ ਨਿਊ ਯੀਅਰ’ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਸ਼ਿਆ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਨੇ 

 ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਦਲੀ ਬਤੌਰ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਸਟਰ ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਝੋਟੀਵਾਲਾ ਵਿਖੇ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਲੀਬਾਲ ਖੇਡਣ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਚੇਟਕ ਲੱਗੀ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਜਨੂੰਨ ਬਣ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਡੋਹਕ ਵਿਖੇ ਵਾਲੀਬਾਲ ਦੀ ਟੀਮ ਬਣਾਈ । ਜਿਸ ਦੇ ਚਰਚੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਲੱਗੇ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਦਲੀ 1996 ਚ ਡੋਹਕ, ਫੇਰ ਫਿੱਡੇ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਉਹ ਪਿੰਡ ਸੁੱਖਣਵਾਲਾ ਸਕੂਲ ਵਿਖੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਡੋਹਕ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਵਾ ਕੇ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਵਾਇਆ ਜਦ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਜਿਲ੍ਹਾ ਬਣਿਆ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਡੋਹਕ ਜਿਲ੍ਹਾ ਫਰੀਦਕੋਟ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਮੁਕਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਕੂਲ ਸਟਾਫ ਲਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ। ਉਹਨਾਂ( ਮਾਸਟਰ ਗੁਰਜਿੰਦਰ ਡੋਹਕ) ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਰ ਰਸੂਖ ਨਾਲ ਅਫਸਰਾਂ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਲੰਮੀ ਜਦੋਜਹਿਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੁੱਚੇ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਜਿਲ੍ਹਾ ਫਰੀਦਕੋਟ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇਸ ਨਵੀਂ ਉਪਜੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਨਿਜਾਤ ਦਿਵਾਈ।ਉਹ ਜਿਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਜਦ ਤੱਕ ਕੰਮ ਸਿਰ ਨਾ ਲੱਗਦਾ ਉਹ ਚੈਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ ਸਨ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਿਕਾਸ ਕਾਰਜ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹੇ ਉਹ ਜਿਥੇ ਖੁਦ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਰੱਖਦੇ ਸਨ . , ਉਥੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਹਿਤਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਰਾਹ ਦਸੇਰਾ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਿਖੜੇ ਪੈਂਡਿਆਂ ਤੇ ਸਾਬਤ ਕਦਮੀਂ ਚੱਲਣ ਦੀ ਜੀਵਨ- ਜਾਂਚ ਵੀ ਸਿਖਾਈ।

ਬਾਬਾ ਮੋਤੀ ਰਾਮ ਮਹਿਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਚੇਲਾ ਅਤੇ ਸੇਵਕ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਮੋਤੀ ਰਾਮ ਮਹਿਰਾ ਦੀ ਉਮਰ 40 ਸਾਲ ਸੀ ਜੋ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗ਼ਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ। ਆਪ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਮਨਸੂਰੀਵ ਟਿੱਬੇ ਤੇ ਇੱਕ ਕੱਚੇ ਮਕਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਭੋਲੀ ਜਿਸ ਦੀ ਉਮਰ 38 ਸਾਲ, ਬਿਰਧ ਮਾਤਾ ਲੱਧੋ ਦੀ ਉਮਰ 70 ਸਾਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਆਪ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਪੱਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸਨ। ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭਾਈ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਨ। ਮਾਲਵੇ ਦੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਬਾਬਾ ਮੋਤੀ ਰਾਮ ਜੀ ਕੋਲ ਰੁਕ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਮੋਤੀ ਰਾਮ ਮਹਿਰਾ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨਵਾਬ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਲੰਗਰ ਵਿੱਚ ਲਾਂਗਰੀ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। 

ਭਾ ਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਭੁਪਾਲ ਤੋਂ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸਾਂਸਦ ਪ੍ਰਗਿਆ ਠਾਕੁਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਖਰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ਼ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਪ੍ਰਗਿਆ ਠਾਕੁਰ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ ਸ਼ਿਵਮੋਗਾ ’ਚ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੜਕਾਊ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਲਈ ਕਰਵਾਈ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਆਗੂਆਂ ਅਤੇ ਕੁੱਛ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭੜਕਾਊ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਏ ਸਨ। ਵੇਚਰ ਕੈਪਿਟਲਿਸਟ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਤਹਸੀਨ ਪੂਨਾਵਾਲਾ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਿਵਮੋਗਾ ਦੇ ਐਸਪੀ ਮਿਥੁਨ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਭੇਜੀ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਕਾਪੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ।

 ਉਦੇਸ਼ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਸਲ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਣਾਤਮਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਹੋਵੇ। ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਅਸਲ ਮਾਪਦੰਡ ਹਰ ਅੱਖ ਦੇ ਹਰ ਹੰਝੂ ਨੂੰ ਪੂੰਝਣਾ ਅਤੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਗੁਣ ਭਾਗੀਦਾਰੀ, ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ, ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ, ਜਵਾਬਦੇਹੀ, ਸਹਿਮਤੀ-ਮੁਖੀ ਪਹੁੰਚ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ, ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਹਨ। ਭਾਵ ਸ਼ਾਸਨ ਉਦੋਂ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਕੁਸ਼ਲ, ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ, ਜਵਾਬਦੇਹ, ਬਰਾਬਰੀ, ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ, ਜਨਤਾ ਲਈ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ।

ਬ ਹੁਤ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਸਲੋਗਨ ਨਾਲ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਤਹਾਸਕ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਸਤਾ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ, ਆਮ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲੋਹਾ ਗਰਮ ਹੋਵੇ ਤੇ ਮੌਕੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸੱਟ ਵੱਜੇ ਤਾਂ ਹੀ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਚ ਸਹੀ ਟਿਕਾਣੇ ਤੇ ਸੱਟ ਲੱਗ ਕੇ ਓਹਦਾ ਕੋਈ ਔਜਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬਿਲਕੁਲ ਇਸੇ ਤਰਜ ਤੇ ਹੀ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਮੇਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਹ ਸਲੋਗਨ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਜਿੱਤ ਦਾ ਝੰਡਾ ਗੱਡਿਆ ਸੀ,ਲੋਕ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਅੱਕੇ ਹੋਏ ਸਨ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਉਪਰੋਕਤ ਉਦਾਹਰਣ ਵਾਂਗ ਇਸ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਕੋਸਿਸ ਸਾਰਥਿਕ ਹੋਈ ਸੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਹਤਰੀਨ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਬਾਲ ਦੇ ਕੇ ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੇਡ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਾਅਵੇਦਾਰ ਲਿਓਨ ਮੈਸੀ, ਕਾਇਲੀਅਨ ਐਮਬਾਪੇ, ਏਂਟੋਈਨ ਗ੍ਰੀਜ਼ਮੈਨ, ਲੁਕਾ ਮੋਡਿ੍ਰਕ ਅਤੇ ਅਸ਼ਰਫ ਹਕੀਮੀ ਸਨ ਪਰੰਤੂ ਮੈਸੀ ਦੀ ਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਦੌਰਾਨ ਬਿਹਤਰੀਨ ਖੇਡ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਹ ਐਵਾਰਡ ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਗੋਲਡਨ ਬੂਟ ਲਈ ਉਸਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਚੋਣ ਹੋਰ ਕੋਈ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਦੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਇਲੀਅਨ ਐਮਬਾਪੇ ਨੇ ਫਾਈਨਲ ਦੌਰਾਨ ਜਿਵੇਂ ਹਮਲਾਵਰ ਤੇ ਉਚ-ਮਿਆਰੀ ਖੇਡ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਿਆਂ ਗੋਲਾਂ ਤੇ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ। ਉਸਦੇ ਮੱਦੇ-ਨਜ਼ਰ ਗੋਲਡਨ ਬੂਟ ਲਈ ਇਕੋ ਇਕ ਚੋਣ ਐਮਬਾਪੇ ਹੀ ਸੀ। ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੌਰਾਨ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਰਵੋਤਮ ਗੋਲਕੀਪਰ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਗਲੱਵ ਦੇਣ ਦੀ ਪਿਰਤ ਹੈ। ਗੋਲਕੀਪਰ ਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਰ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। 

ਉਂਝ ਤਾਂ ਸਮੁੱਚਾ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਮਾਰ ਸਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਨੇੜਲੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਬੇਹੱਦ ਖਤਰਨਾਕ ਹਨ । ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਤਿਲ-ਤਿਲ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ । ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬੋਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚੁੱਪ ਰਹਿ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲਦਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਡੇਰਾਬੱਸੀ ਹਲਕਾ ਹੈ । 1990 ਤੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗੀਕਰਣ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਆਬੋ-ਹਵਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਸਰਹੱਦੀ ਝਗੜੇ ਦੋਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਨੇ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ 1914 ਵਿੱਚ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਕੇ ਮੈਕਮੋਹਨ ਲਾਇਨ ਮਿਥੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਚੀਨ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਉਸਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤਿੱਬਤ ਇਕ ਆਜ਼ਾਦ ਤੇ ਖ਼ੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਰਾਜ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਸਲ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਜੜ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਦੀ ਕੋਈ 34 ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ ਜੋ ਠੀਕ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਹਾੜਾਂ, ਦਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੀ ਇਹ ਸਰਹੱਦ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਗੱਡਮੱਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਦੋਨਾਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗਸ਼ਤ ਕਰਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਟੁਕੜੀਆਂ ਦਾ ਆਹਮਣਾ-ਸਾਹਮਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਹੀ ਫੌਜੀ ਝੜਪਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਇਕੋ ਹੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ, 1962 ਦੀ ਲੜਾਈ, ਹੋਈ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਫੌਜੀ ਝੜਪਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ’ਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਦੋਨੋਂ ਮੁਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯਤਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਈ ਸੰਭਾਵੀ ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਅ ਵਾਪਰਨ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕੇ ਵੀ ਗਏ ਹਨ। ਫੌਜੀ ਟਕਰਾਅ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਮਝੌਤੇ ਵੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਬਹਾਲੀ ਦੇ ਉਪਾਅ (ਸੀਬੀਐਮ) ਰਾਹੀਂ, ਸਾਂਝੇ ਵਰਕਿੰਗ ਗਰੁੱਪ (ਜੇਡਬਲਯੂਜੀ) ਜਿਹੀ ਵਿਵਸਥਾ ਰਾਹੀਂ ਮਸਲੇ ਅਤੇ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।