ਪਿੰਡਾਂ ਸਾੜ੍ਹਦੀ ਧੁੱਪ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਠੰਡ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤਿਆਂ ਕੂੜੇ 'ਚੋਂ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਅਤੇ ਨੰਨ੍ਹੇ ਕਾਮੇ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖ
ਦੇ ਸਤਾਏ ਪਾਪੀ ਢਿੱਡ ਖਾਤਰ ਕੂੜਿਆਂ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਭਾਲਣ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਜੰਗ ਲੜਨ ਲਈ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਚੋਖੀ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੂੜੇ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਢੇਰਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਚੀਜ਼ਾ ਖਾਣ ਲਈ ਲੱਭਦੀਆਂ ਹਨ (ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਜੂਠ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਸੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ) ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਵੀ ਲੱਭਦੀਆਂ ਅਤੇ ਕਈ ਵਸਤਾਂ ਢੇਰਾਂ ਤੋਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਇਹ ਆਪਣੇ ਮੋਢੇ ਲਾਏ ਬੋਰਿਆਂ 'ਚ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਕੇ ਖਾਣ ਲਈ ਤਿੱਲ ਫੁਲ ਖਰੀਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਜਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਿਆਣਿਆਂ ਨੇ ਕਹੀਆਂ ਨੇ, ਉਹ ਸੋਲਾਂ ਆਨੇ ਸੱਚ ਹਨ | ਉਹ ਨਾ ਉਦੋਂ ਬੇਤੁਕੀਆਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਅੱਜ ਬੇਮਤਲਬੀਆਂ | ਉਹ ਉਦੋਂ ਵੀ ਸੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ | ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹਫੜਾ ਦਫੜੀ ਮਚੀ ਹੋਈ ਹੈ | ਕਿਧਰੇ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਬੱਚੀ ਨਾਲ ਕੁੱਝ ਗ਼ਲਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਕਿਧਰੇ ਨਾਬਾਲਿਗ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਲ ਰੇਪ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਖਸ਼ਿਆ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਿਹਾ | ਕਿਧਰੇ ਖੋਹਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਿਧਰੇ ਛੋਟੀਆਂ -ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 

ਬਹੁਮਤ ਦੀ ਚਰਚਾ ਲੋਕਰਾਜੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਦੇ ਘੋੜੇ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਬਹੁਮਤ ਨਾ ਰਹੇ ਤਾਂ ਕੰਮ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੱਤਾ ਦੇ ਸਵਰਗੀ ਝੂਟੇ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਉਪਰ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੈ ਸਿਆਸੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਖੇਡ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ। ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ 'ਚ ਜਿਹੜਾ ਧਰਮ, ਜਾਤ, ਬਿਰਾਦਰੀ ਆਦਿ ਬਹੁਮਤ ਬਲਕਿ ਬਹੁਗਿਣਤੀ 'ਚ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਦਬ-ਦਬਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਚਿਰਾਗ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ  ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਘਰੇ ਗੇੜਾ ਮਾਰਦਾ ਸੀ ।  ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬਾਰਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਉਸ ਨੇ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿ ਕੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ।  ਚਿਰਾਗ ਦੀ ਮਾਂ ਪਿਛਲੇ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ । ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਚਿਰਾਗ ਤਾਂ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਾਕੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਉਹ ਗ੍ਰੈਜੁਏਸ਼ਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ ।

ਸੰਨ 1913 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਪੂਤ ਲਾਲਾ ਹਰਦਿਆਲ ਐਮ.ਏ. ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਕਨਾ ਇਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣੇ ਗਏ। 1914 ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਜੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੇ ਤਨ, ਮਨ ਨਾਲ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿਚ ਜੁੱਟ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਖਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਨਿਸ਼ਾਵਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 

ਅਮਰੀਕਾ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਲਈ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਤਰਲੋ ਮੱਛੀ ਹੋਏ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਖਾਸ ਵਾਕਫੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅੰਗਰੇਜੀ ਦੀ ਮੁਹਾਰਤ। ਪੈਸੇ ਧੇਲੇ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਹੱਥ ਤੰਗ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਕਈ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਮਾਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਤੋਂ ਵੀਹ-ਬਾਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਇਹ ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਦੀ ਜਿਸਨੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। 

ਚਾਲੀ ਪੰਜਾਹ ਵਰ੍ਹੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਫ਼ਿਲਮ ਆਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਮਾਮੇ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਮੁੱਖ ਗੱਲ ਸੀ ਜੋ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਕਾਫੀ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਾਉਂ ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਚਾਹੇ ਦੇਖੀ ਅਸੀਂ ਵੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਰੰਗਦਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਹੁਣ ਵਾਂਗ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਵੀ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਸੀ । ਸਰੀਰਕ ਮਾਰਧਾੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਹਾਂ, ਕਲਾ ਪੱਖੋਂ ਹੁਣ ਨਾਲੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੇਹਤਰ ਹੋਇਆ ਰਕਦੀਆਂ ਸਨ। ਖੈਰ, ਫ਼ਿਲਮ ਵਿਚ ਮਾਮੇ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਕਈ ਵਾਰ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। 

ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਤੇ ਕਾਲਜ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਸਕਦੇ ਨੇ। ਸਕੂਲ, ਕਾਲਜ ਦੇ ਅੱਗੋਂ ਜਾਂਦੀ ਸੜਕ ਤੋਂ ਲੰਘ ਵੀ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਪਲ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਘੁੰਮਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ।  ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ  ਆਪਣੇ ਬੀਤੇ ਹੋਏ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਤੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਗਮ ਵਿੱਚ । ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਹੀ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਉਹ ਸਮਾਂ ਸੀ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਇਦ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਹੀ  ਸੋਚਦੇ ਰਹਿੰਦੇ।  

ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਬਾਰੇ ਪੂਰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ ਹੈ। ਬਗੈਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਧ-ਅਧੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਣਜਾਣ ਬੰਦਾ ਨਵੇਂ ਕੰਮ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੇਗਾ ਪਰ ਥੋੜੀ ਬਹੁਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਪੰਗਾ ਜ਼ਰੂਰ ਲਵੇਗਾ ਜਿਥੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ।

ਚਰਖ਼ੇ ਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਕਿਸਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤ ਵਿਚ ਬੀਜੀ ਕਪਾਹ ਜਾਂ ਨਰਮਾ ਚੁਗਣ ਮਗਰੋਂ ਕਪਾਹ ਦੇ ਬੀਜ(ਵੜੇਵੇਂ)ਹੱਥ ਵਾਲੇ ਵੇਲਣੇ ਨਾਲ ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਕੱਚਾ ਰੂੰ ਧੁਨਖੀ ਨਾਲ ਪਿੰਜ ਕੇ ਨਰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਣੀਆਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਦਾ ਅਤੇ ਚਰਖ਼ੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੁਆਣੀਆਂ ਨਰਮ ਪੂਣੀ'ਚੋਂ ਧਾਗਾ ਬਣਾ ਕੇ ਗਲੋਟੇ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ।ਗਲੋਟਿਆਂ ਤੋਂ ਅਟੇਰਨ ਨਾਲ ਅੱਟੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ,ਫਿਰ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਤਾਣੀ'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਸੀ। 

ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈ ਹੈ ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ  ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ, ਫਾਸ਼ੀਵਾਦੀ ਫਿਰਕੂ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਚਰਚਾ ਅਸੀਂ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈਂਦਿਆਂ ਆਪਣੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਏਜੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਤੇਜ਼ੀ, ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਅਤੇ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ (ਅਪ੍ਰੈਲ-ਜੂਨ) ਵਿੱਚ ਕੁਲ ਘਰੇਲੂ ਪੈਦਾਵਾਰ, ਸਰਕਾਰੀ ਮੁੱਢਲੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ (ਜਨਵਰੀ-ਮਾਰਚ) ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 24 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਫਿਰ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਜਾਣਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਤਨਾ ਘਾਟਾ ਵੀ ਲਾਕਡਾਊਨ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਆਰਥਿਕ ਸੰਗੋੜ ਕਰਕੇ ਜਾਹਿਰ  ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਕੜਾ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਪ੍ਰਣਵ ਸੇਨ ਦਾ ਤਾਂ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦਾ ਅਸਲ ਸੰਗੋੜ 32 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸੰਗੋੜ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾਇਆ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਚੰਗੀ ਸਮਝ ਵਾਲੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਨੇਤਾ ਕੋਲ਼ ਬੈਠਾ ਸਾਂ। ਉੱਥੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਮੰਗਤੀਆਂ ਨਾਲ਼ੋਂ ਵੀ ਮਾੜਾ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਕਵਰੇਜ ਕਰਨ ਬਦਲੇ ਦਿੱਤੇ ਪੈਸਿਆਂ ਅਤੇ ਰੇਤਾ ਦੀ ਟਰਾਲੀ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਈ ਤੇ ਉਹ ਹੱਸ-ਹੱਸ ਦੋਹਰੇ ਹੋਣ ਲੱਗੇ । ਇਸ ਮਹਿਫ਼ਲ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਦੁਖੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਥੇ ਮੈਂ ਹੁਣ ਕੀ ਬੋਲਾਂ, ਉਹ ਇਕੱਲੇ-ਇਕੱਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਰਕਮ ਦੱਸ ਰਹੇ ਸਨ ।

ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ 'ਸਹੁਰੇ ਜਾਣ ਦੇ ਨਾਂਅ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਾਂਦਰ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੈ ਫਿਰ ਇਨਸਾਨ ਖੁਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ' ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਹੁਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਆਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਸੁਣਿਆ ਅਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਦੋ ਢਾਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜੋ ਆਪ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਘੋਖਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹੈਂ, ਅਸਲ 'ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਠੋਸ ਮੁੱਦੇ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਮਜ਼ਾਕ ਵੀ ਕਰਨਾ ਉਹ ਵੀ ਮਿਆਰੀ, ਸੰਜਮ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜੇਕਰ ਕੁੜੀ ਦਾ ਪਿੰਡੇ ਦੂਰ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਣ ਗਈ ਜੰਨ ਕਈ ਕਈ ਦਿਨ ਕੁੜੀ ਵਾਲ਼ਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ, ਮਜ਼ਾਕ ਅਤੇ ਗੌਣ ਹੋਣੇ ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਪਿਆਕੜਾਂ ਨੇ ਦਾਰੂ ਦੀਆ ਬੋਤਲਾਂ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦੇਣੀਆਂ। 

ਬਜ਼ੁਰਗ ਸ਼ਬਦ ਆਉਂਦਿਆ ਹੀ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਜ਼ਵਾਬ ਉਪਜ ਪੈਂਦੇ ਹਨ,ਸਾਡੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੋਵੇ, ਜ਼ੇਕਰ ਆਪਣੇ ਪਿਛੋਕੜ ਬਾਰੇ ਪੜੀਏ ਸੁਣੀਏ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਸਲ ਚਿਹਰਾ ਤੇ ਕਿਰਦਾਰ ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੀ ਹਨ,ਉਹ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਤੇ ਸੁਚਾਰੂ ਸੋਚ ਦੇ ਜੁਗਨੂੰ ਹਨ।ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਹਾਰ ਮੰਨ ਚੁੱਕੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੀਆਂ ਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਦੋਸਤ ਤੇ ਸਲਾਹ ਕਾਰ ਹਨ ਪਰ ਸਰਤੀਆਂ ਜੇ ਮੰਨੀਏ।

ਠੋਸ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪੇ ਮੂੰਹੋਂ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਲੋਕ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦੇਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਢੋਲ ਢਮੱਕਾ ਵਧ ਤੇ ਨਿੱਗਰ ਕਮੰ ਘੱਟ ਵਾਲੀ ਹਾਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਕੌਮੀ ਚਰਿੱਤਰ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਵਾ ਗ੍ਰਸਤ ਜਿਆਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬੇਲੋੜਾ ਢੋਲ ਢਮੱਕਾ ਵਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕੰਮ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਵੇਲਿਆਂ 'ਚ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸੂਚਨਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਡੌਂਡੀ ਪਿਟਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 

ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਬੇਬੇ ਨੇ ਜਦੋਂ ਘਰ ਆਉਣਾ ਤਾਂ ਮਾਂ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਇਹ ਵੀ ਤੁਹਾਡੀ ਨਾਨੀ ਹੈ ।ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਨਾਨੀ ਨੂੰ ਬੇਬੇ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਣਾ। ਬੇਬੇ ਦੋ ਚਾਰ ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਘਰ ਰਹਿ ਕੇ ਜਾਂਦੀ। ਜਦੋਂ ਸਕੂਲੋਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੀ ਬੇਬੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਛੁੱਟੀਆਂ ਕੱਟ ਕੇ ਆਉਂਦੇ। ਮਾਮੇ ਹੁਰਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ,ਖਾਲੇ ਟੱਪਣੇ, ਟਿਊਬਵੈੱਲ ਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮੂੰਹ ਧੋਣਾ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਭ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਪਰ ਜਦੋਂ  ਮਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਖੁਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਅਧਿਆਏ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਬੈਠ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ। ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਤਾਂ ਮਨ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੇ ਨਾਨਕੇ ਦੋ ਜਗ੍ਹਾ ਹਨ। ਮਾਂ ਬੇਬੇ ਨੂੰ ਮਾਸੀ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦੀ ਸੀ।

ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹੇ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਵੁਹਾਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜਕੜ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ।ਇਸ ਪਿੱਛੇ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦੀਆਂ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ/ਪ੍ਰਵਾਹੀਆਂ/ਲਾ-ਪ੍ਰਵਾਹੀਆਂ/ਅਫਵਾਹਾਂ/ਸੱਚਾਈਆਂ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਲਿਖਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਮਾਰੂ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁਲਕਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਾਜਿਬ/ਨਾ-ਵਾਜਿਬ ਫੈਸਲਿਆਂ, ਅਰਥਚਾਰੇ ਅਤੇ ਸਾਮਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ। ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਲਾਕ ਡਾਊਨ ਮੌਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜੋ ਅੰਕੜੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸਨ ਹੁਣ ਅੱਧ ਕਰੋੜ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਏ ਹਨ।

ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਤੇ ਕਿਸਾਨ ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਦੱਸਦਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ। ਕੇਂਦਰੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵੱਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਜਲੀ ਸੋਧ ਬਿੱਲ 2020 ਰਾਹੀਂ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਮੁਕੰਮਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸਾਫ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੇਰਾ ਪੜਨਾਨਾ ਸੁਹੇਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਰਾਜ ਵੇਲੇ ਪਿੰਡ ਭਸੀਨ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਨੰਬਰਦਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪੰਚ ਸਰਪੰਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰਦਾਰਾਂ, ਜ਼ੈਲਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਫੈਦਪੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹੀ ਚੌਧਰ ਚੱਲਦੀ ਸੀ। ਨੰਬਰਦਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲੋਂ ਲਗਾਨ ਵਸੂਲ ਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਨਾਲੇ ਚੰਗੇ ਮਾੜੇ ਬੰਦੇ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਕੰਨਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। 

ਅਕਸਰ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਕਿਸੇ ਪਾਠਕ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਜੋ ਘਾਟਾ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਨੂੰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਦਰਜੇ ਵੀ ਬਣਾ ਲਏ ਨੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਦਰਜੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨਾ ਯੋਗਦਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਵੇਖਕੇ ਹੀ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਜਗਿਆਸਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।

ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਤੇ ਔਰਤ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਜੱਗ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਬਾਕਮਾਲ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਔਰਤ ਦੇ ਹੀ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਭੁਲਾਕੇ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਨੂੰ ਛਿੱਕੇ ਟੰਗਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਲਈ ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਅਲਾਮਤਾਂ ਤੇ ਦੁੱਖ ਛਹੇੜ ਲਏ ਹੋਣ।

ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਟੋਭੇ ਦੇ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਕੇ ਹਵਾ ਜਦੋਂ ਆ ਕੇ ਮੇਰੇ 'ਚ ਟਕਰਾਉਂਦੀ ਤਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਜਿਉਂ ਚਿਰਾਂ ਪਿੱਛੋਂ ਰੱਬ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਠੰਢੇ ਮਿੱਠੇ ਸੁਨੇਹੇ ਘੱਲ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਅੱਜ ਦੀ ਧੁੱਪਾਂ ਅਤੇ ਵਿੱਚੇ ਵਿੱਚੇ ਉਡਦੀ ਮਿੱਟੀ ਅਦਭੁਤ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਘਰ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਵੇਖਦੀ ਤਾਂ ਡਰਾਉਣੇ ਜਿਹੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੇ ਦਰੱਖਤ ਅੱਜ ਹੱਸਦੇ ਗਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸੀ ਪੱਤਿਆ ਦੀ ਆਵਾਜ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। 

ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਖੇਤੀ ਖੇਤੀ ਬਿੱਲਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ ਕਿੱਤੇ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਦਲ ਮੰਡਰਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਉੱਥੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਿੱਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਖੇਤੀ ਬਿੱਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਅਕਤੀ ਅਮਰੀਕਾ ਕੈਨੇਡਾ, ਯੂਰੋਪ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤਾ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। 

ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਹਰ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪੂਰਾ ਆਵਾਮ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਲਪੇਟ 'ਚ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਬਦਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ।ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੈ ।
ਲਾਕਡਾਊਨ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬੜੀ ਤਨਦੇਹੀ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਰਾਬਤਾ ਬਣਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿਲੇਬਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਕਦਮ ਹੈ। 

ਉਂਜ ਤੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਦੇਵਾ ਬਨਾਮ ਰਾਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਸੁਣਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ ਪਰੰਤੂ ਦੇਵਤੇ ਮਾਤ-ਲੋਕ 'ਚ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੀ ਠੀਕ ਹੈ। ਹਾਂ, ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੇਵਤਾ ਨੇਕ ਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹਾ ਬੰਦਾ ਤਿਆਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।  ਰਾਖਸ਼ਸ ਹੁਣ ਦੇ ਖਲਨਾਇਕਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਾਲਮ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਟਿੱਚ ਜਾਣਦੇ ਸਨ ਤੇ ਭਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਦਰਦੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਸਨ।

ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਦੋਂ ਦੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ, ਤੇ ਹੋਰ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੜੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਰੱਬ ਨੂੰ ਦੁਆਂ ਹੈ, ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਖੜੇ ਰਹੋ, ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸਾਡਾ ਤੇ ਸਾਡੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦਾ ਵਜ਼ੂਦ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਨਿੱਤ ਨਵੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਹਵਾਵਾਂ ਲੈਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹੋ, 

ਅੱਸੀਵਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਤਾਇਆ ਜੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਰਾਤ ਕਾਫੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪਿਆ । ਪਿਤਾ ਜਾ ਦਾ ਓਹਨਾਂ ਨਾਲ ਮੋਹ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਪਿਤਾ ਜਾ ਦਾ ਭਾਵੁਕ ਚਿਹਰਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਓਧਰ ਤਾਇਆ ਜੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਖ਼ਰਾਬ ਸੀ । 

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਗਿਣੀ-ਮਿਥੀ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿੰਨ ਖੇਤੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦਾ ਅਮਲ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼-ਧਰੋਹੀ ਆਰਡੀਨੈਂਸਾਂ ਵਿਰੁਧ ਘੋਲ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ ਪ੍ਰਬਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਲ-ਹਿੰਦ ਕਿਸਾਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਤਾਲਮੇਲ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ਉਤੇ 14 ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ, ਰੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾ-ਮਿਸਾਲ ਹੁੰਗਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਬਹਿਸ ਭਾਵ ਜ਼ਿੱਦ ਭਾਵੇਂ ਦੋ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਪਰ ਇਨਸਾਨ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਲਈ ਇਹ ਕਈ ਵਾਰ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ,ਬਹਿਸ ਜਾਂ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਉਹ ਪਲ ਹੈ ਜ਼ੋ  ਕਈ ਵਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝਕੇ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣਾ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਵਾਕੇ ਬੈਠ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਮੋਰਚਾ ਹਿੰਦ-ਪਾਕਿ ਲੜਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਬਗੈਰ ਕੋਈ ਪਰਾਪਤੀ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਕਾਲੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਇਸ ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ ਸੀ ।

ਗੁਆਂਢ ਦਾ ਇਕ ਘਰ ਇਸ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਪੂਰੇ ਮੁਹੱਲੇ 'ਚ ਬਦਨਾਮ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਘਰ 'ਚੋਂ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਕਲੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅਣਸੁਖਾਵੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਤੇ ਬੇਚੈਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗਾਲਾਂ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਆਂਢੀ-ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਰੋਜ਼ ਮੜ੍ਰਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। 

ਕੋਵਿਡ 19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ, ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਬਦਲਦੀਆਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਗਾਉਣੀਆਂ ਪਈਆਂ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। 

ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਤੋਂ ਅਜਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੂਰਮਿਆਂ ਵਲੋਂ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਕੁੱਝ ਕੂ ਛੱਡ ਕੇ ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਲਿਆਂਦੀ ਅਜਾਦੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਗਾਇਬ ਕਰਨ ਲਈ ਤੱਤਪਰ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।