ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 27 ਫਰਵਰੀ (ਏਜੰਸੀ) : ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਗੋਲਡਨ ਜੁਬਲੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ 'ਵਿੰਟੇਜ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ' ਗਿਫਟ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਚਾਰ ਰੋਜ਼ਾ ਸਦਭਾਵਨਾ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਆਰਕੇਐਸ ਭਦੌਰੀਆ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਵਿੰਟੇਜ ਐਲੋਇਟ -3 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਏਅਰਫੋਰਸ ਚੀਫ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਐੱਫ-86 ਸਾਬਰ ਫਾਈਟਰ ਜੈੱਟ ਨੂੰ ਗਿਫਟ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ '71 ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਕੇਐਸ ਭਦੌਰੀਆ 22 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਸਦਭਾਵਨਾ ਯਾਤਰਾ' ਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ। ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1971 ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇ ਕੇ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਏਅਰ ਫੋਰਸ (ਬੀ.ਐੱਫ.) ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਚਾਲਕ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਏਅਰ ਚੀਫ ਦੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਵਪਾਰਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੋਵਾਂ ਹਵਾਈ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਨੇੜਲੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਦੌਰੇ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦਿਨ, ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਭਦੋਰੀਆ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਏਅਰ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿੰਟੇਜ ਐਲੋਇਟ-ਤੀਜਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਭੇਟ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਸੰਬਰ 1971 ਦੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸੀ. ਫ੍ਰੈਂਚ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਨਿਰਮਾਤਾ ਐਸ.ਯੂ.ਡੀ. ਏਵੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਇਸ ਇਕੱਲੇ ਇੰਜਿਡ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਨੂੰ 1962 ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ | ਅਲਾਓਟ-ਤੀਜਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਏਰੋਸਪੇਸ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਹਾਜ਼ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਐਰੋਨੌਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਚਏਐਲ) ਵਿਚਕਾਰ ਲਾਇਸੈਂਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਚਏਐਲ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ' ਚੇਤਕ 'ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹੁਣੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਨਿਰੰਤਰ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣਾ ਪਏਗਾ |
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਨਵੇਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਡੀਸੀ -3, ਇਕ ਓਟਰ ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਅਲਾਏਟੇ -3 ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੀ ਫਾਇਰਪਾਵਰ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਈ ਸਫਲ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ । ਸਕੁਐਡਰਨ ਲੀਡਰ ਸੁਲਤਾਨ ਮਹਿਮੂਦ, ਜਿਸ ਨੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਚਲਾਇਆ, ਫਲਾਈਟ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਬੋਦਿਯੂਲ ਆਲਮ ਅਤੇ ਕਪਤਾਨ ਸ਼ਹਾਬੁਦੀਨ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 'ਬੀਰ ਉੱਤਮ ਬਹਾਦਰੀ ਐਵਾਰਡ' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪੇ F-86 ਸਾਬਰ ਫਾਈਟਰ ਜੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਇਸ ਦੇ 8 ਸਕੁਐਡਰਨ ਸਨ। ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ F-86 ਦਾ ਇੱਕ ਸਕੁਐਡਰਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ 11 ਐੱਫ-86 ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਕ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਤੇਜਗਾਉਂ ਤੋਂ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਐਫ -86 ਸਾਬਰ ਫਾਈਟਰ ਜੈੱਟ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਦੇ 'ਵਿਰਾਸਤ' ਵਜੋਂ ਪਾਏ ਗਏ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਜਹਾਜ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੱਖੇ ਜਾਣਗੇ।