ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਤੱਕ ਦਾ ਸਾਹ ਘੁੱਟਦਾ ਹੈ ਪਲਾਸਟਿਕ

ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦਿਵਸ (ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ) ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਮਹਾ ਸਾਗਰ ਹਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ (Pacific Ocean), ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਮਹਾਸਾਗਰ (1tlantic Ocean), ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ (9ndian Ocean), ਆਰਕਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ (1rctic Ocean) ਅਤੇ ਆਂਟਆਰਕਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ (1ntarctic Ocean)। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ 50 ਫ਼ੀਸਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਇਹਨਾਂ ਮਹਾਂਸਾਗਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2030 ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 40 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦਾ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੁਆਰਾ ਲੀਨ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦਿਵਸ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਾਧੇ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ।
ਇਹ ਦਿਨ ਸਾਡੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਮੌਕਾ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣਾ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮਹਾਂਸਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੁਕਤ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਸਾਡਾ ਗ੍ਰਹਿ ਅਰਬਾਂ ਬੇਜਾਨ ਚੱਟਾਨਾਂ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਕਿ ਮੂਲ ਤੋਂ ਵਿਅਰਥ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰ ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਹਨ। ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਭੋਜਨ, ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਕਾਰਬਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਇਹ ਜੀਵ-ਮੰਡਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਪੂਰੀ ਧਰਤੀ ਦਾ 3/4 ਹਿੱਸਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦੇ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਦਰ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਦਰ ਵੀ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਾਲ 1992 ਵਿੱਚ ਰੀਓ ਡੀ ਜਨੇਰੀਓ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ‘ਪਲੈਨੇਟ ਅਰਥ’ ਨਾਮਕ ਮੰਚ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਧਾਰਨਾ ਫਿਰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਅਤੇ ਓਸ਼ੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਕੈਨੇਡਾ ਦੁਆਰਾ ਧਰਤੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ’ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ, ਸਮੁੰਦਰ ਲਈ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨਿਰੀਖਣ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਜੂਨ 2009 ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।
ਸਾਗਰ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਲਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਫਸਲ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਤੱਕ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਮੁੰਦਰ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਪਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਊਰਜਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਰੋਤ ਵੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਤੱਟਵਰਤੀ ਵੇਵ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਹਰ ਸਾਲ ਬੀਚਾਂ, ਜਲ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਤੱਟਵਰਤੀ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 8 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਤਬਾਹ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੰਛੀ ਅਤੇ 100,000 ਸਮੁੰਦਰੀ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵ੍ਹੇਲ, ਮੱਛੀ ਅਤੇ ਕੱਛੂਆਂ ਆਦਿ ਅਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜਲਦੀ ਮਰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਨਾਗਰਿਕ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਮੁੰਦਰ ਦਿਵਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਲ-ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮੁੰਦਰ ’ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਗਰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ’ਤੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੂੜੇ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਠੋਸ ਵਿਆਪਕ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਲ-ਸਥਾਨ ਹਨ ਜੋ ਪੂਰੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ’ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਦਾ ਵਧਦਾ ਡਡੰਪ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਹੁਣ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ’ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ, ਮੀਥੇਨ ਅਤੇ ਨਾਈਟਰਸ ਆਕਸਾਈਡ ਵਰਗੀਆਂ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਮਾਡਲਾਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ, ਗਲੋਬਲ ਸਤਹ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 0.3 ਤੋਂ 1.7 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ 2.6 ਤੋਂ 4.8 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਵਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਧਰੁਵੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲ ਜਾਵੇਗੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧੇਗਾ। ਸੁਨਾਮੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਸੋਖ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਿਰਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੁਆਰਾ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭੂਮੱਧ ਰੇਖਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ, ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸੂਰਜੀ ਪੈਨਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਦਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਸਿਰਫ਼ ਸੂਰਜੀ ਕਿਰਨਾਂ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ; ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਨਿਯੰਤ੍ਰਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਣੂ ਗਰਮ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ਨਾਮਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਟਕਦੇ ਹਨ।
ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਫ਼ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਲਗਭਗ ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਜੋ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਇਸ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ’ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਸੀਵਰੇਜ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਪਲਾਂਟਾਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ।ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਲਲਿਤ ਗੁਪਤਾ
-ਮੋਬਾ: 9781590500