ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 2 ਅਪ੍ਰੈਲ
ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ 1.6 ਬਿਲੀਅਨ ਟਨ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਰੇਲਵੇ ਸਿਸਟਮ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਕਈ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਮਾਲੀਆ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ 2020-21 ਵਿੱਚ 1,233 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਤੋਂ 2023-24 ਦੌਰਾਨ 1,591 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ।
2023-24 ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ (IR) ਦੀ ਕਮਾਈ 2,56,093 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ਖਰਚ 2,52,834 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। 2023-24 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਮਾਲੀਆ ਵਧ ਕੇ 3,260 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਖਰਚ ਸਟਾਫ ਦੀ ਲਾਗਤ, ਪੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਖਪਤ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 'ਗਤੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮਲਟੀ-ਮਾਡਲ ਕਾਰਗੋ ਟਰਮੀਨਲ (GCT)' ਨੀਤੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਆਧੁਨਿਕ ਰੇਲ ਮਾਲ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਟਰਮੀਨਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਮਾਲ ਸ਼ੈੱਡਾਂ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ/ਅੱਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵੈਗਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵੈਗਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀਮਿੰਟ, ਤੇਲ, ਸਟੀਲ, ਫਲਾਈ ਐਸ਼ ਅਤੇ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਲਈ ਵੈਗਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਰੇਲਵੇ "ਕਾਰਗੋ ਐਗਰੀਗੇਟਰ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟੇਸ਼ਨ ਉਤਪਾਦ" ਅਤੇ "ਸੰਯੁਕਤ ਪਾਰਸਲ ਉਤਪਾਦ-ਰੈਪਿਡ ਕਾਰਗੋ ਸੇਵਾਵਾਂ" ਦੀ ਨੀਤੀ ਸਮੇਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਟੋਕਰੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਰਗੋ ਐਗਰੀਗੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੜਕੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਰੇਲ ਮੋਡ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਬਣਾ ਕੇ ਰੇਲ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਟੈਰਿਫ-ਸਬੰਧਤ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 90 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਛੋਟੀ ਲੀਡ ਰਿਆਇਤ, ਖਾਲੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲੋਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਲਈ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਮਾਲ ਭਾੜੇ ਦੀ ਛੋਟ ਯੋਜਨਾ, ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲੈਟ ਵੈਗਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਗ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਪਾਂ ਦੀ ਲੋਡਿੰਗ 'ਤੇ ਛੋਟ, ਐਸ਼/ਬੈੱਡ ਐਸ਼ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨੂੰ ਫਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਲ ਭਾੜੇ ਵਿੱਚ ਛੋਟ, ਕੰਟੇਨਰ ਟ੍ਰੇਨ ਲਈ ਮਿੰਨੀ ਰੇਕ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ, ਆਮ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣ 'ਤੇ ਬਲਕ ਸੀਮਿੰਟ (ਢਿੱਲੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੀਮਿੰਟ) ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਢੋਆ-ਢੁਆਈ ਦਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਰੇਲਵੇ 'ਤੇ ਖਰਚ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਰੇਲਵੇ ਪਟੜੀਆਂ ਦਾ ਬਿਜਲੀਕਰਨ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ਪਟੜੀਆਂ ਦੇ ਬਿਜਲੀਕਰਨ ਵਰਗੇ ਉਪਾਵਾਂ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ ਡੀਜ਼ਲ ਟ੍ਰੈਕਸ਼ਨ ਅਧੀਨ 4,700 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਬਚਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 80,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਫੈਲੀਆਂ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਸਮਰੱਥਾ 110 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 2014 ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿਰਫ 31,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, 2014-15 ਤੋਂ 2024-25 (ਫਰਵਰੀ'25 ਤੱਕ) 130 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਦੀ ਗਤੀ ਸਮਰੱਥਾ ਲਈ ਲਗਭਗ 23,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਟਰੈਕ ਦਾ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।